,,Утро, 2007. Ден вторник. Јас студент, прв час предавање, сите поспани. Се сеќавам бев среќна. Бев во еуфорија од животот. Мојот најблизок доживуваше успеси, конечно пропеа пред светот. Пред два дена пееше песна од ангелот, од најсаканиот. Помислив, можеби Тоше го гледал, можеби рекол браво. Знам дека ќе го поддржеше. Тоше сите нè поддржуваше, сите нè сакаше.
Тоа утро не знаев што сакам од животот. Во предавалната слушав за светската литература, за тоа од каде авторите црпеле инспирација, во кој правец твореле. Но, немав желба да бидам како нив, не сакав да бидам писател затворен помеѓу четири ѕида. Не сакав во осум и триесет наутро да слушаат како сум се мачела да пишувам. Тогаш имав многу радост во срцето, надвор сонцето беше изникнало, Скопје беше преубаво по маглата. Имав сè уште еуфорија од Тоше, не ми се седеше на едно место. Пред една недела бев на Градски, бев напред, се изборив за место!
Секаде беше поинтересно тоа утро. Не сакав да бидам таму и денес знам дека сакав и сите други да беа на некое друго место. Само така денес немаше да биде вака. Сакав јас да сум дома, моите наместо мене во Скопје, а Тоше да си останеше Крушево, кај неговите.
Така немаше да ми биде проклет овој 16-ти.
Ако сите бевме на друго место тоа утро, денес сите ќе бевме тука.
Во предавалната бевме еден куп девојки. Филолошки факултет, Скопје. Асистентката беше задлабочена во светските писатели од претходните животи гледајќи во белешките од тетратката. Почнаа сите да шушкаат шепотејќи и се направи тивка бука во просторијата. Пред мене колешката ми се сврте и само тивко рече:
-Тоше направил сообраќајна несреќа, загинал…
-Не е можно, шпекулации! Ако Тоше умре, светот ќе застане!
Само тоа го изустив. Морници ми полазаа по грбот. Погледнав наоколу и сите беа вознемирени. Асистентката сè уште беше упорна да си го дообјасни планираното за тој час, додека наоколу никој не ја слушаше. Ми стигна порака од цимерката:
-На вести кажаа дека Тоше загинал во Хрватска…
Значи вистина е. Лошата вест најбрзо се шири. Девојките не можевме да седиме тука, моравме да знаеме што се случува. Ми се јави и мајка ми:
-Морам да ти кажам нешто. Те молам, немој да плачеш…
-Знам, мамо, нема да плачам…
-Барем го виде за последно, го испрати на концертот. Не се ужалостувај, те молам…
-Во ред, мамо, нема да плачам…
Цел факултет плачеше или немо гледаше без да знае што се случува. Јас не сакав да верувам, не сакав да плачам, мајка ми беше во право. Ако пуштам една солза, по неа цели реки не ќе можев да ги запрам. Колони на студенти одевме кон плоштад не знаејќи дали воопшто треба, се надевавме на чудо. Тогаш плоштадот беше празен со еден кружен тревник на средина и го полнеа само луѓето. Тоа сабајле, за жал, беше наполнето од гужва. Девојки, жени, баби, мажи, дечиња, стари. Мене ме печеше сонцето, кнедла ми стоеше, но не заплакав. Луѓето не се туркаа, беа омаени од тага. Денот беше навидум сончев и среќен, а врз лицата врнеа солзи. Наеднаш видов зошто дојдоа сите тие луѓе, зошто и јас сум тука. Тревникот беше за Тоше. На тревникот се палеа свеќи за Тоше. Тогаш видов дека него навистина го нема…
И како после тоа да не плачам?! Мамо, дозволи ми да плачам, Тоше го нема! Извини, но ова е вистина! Дозволи ми да излезат овие реки за него, може тие ќе го вратат!… Но, не го вратија. А, мене солзите ми се враќаа. Не ни престанаа. Плачев и во сон, плачевме заедно со цимерките пред телевизор за време на преносот кога го испраќаа во Крушево. Липевме сите во себе, под ќебе и под раце за да не се видиме колку сме скршени од болка. Многу плачевме, мамо, но таа река не можевме да ја сопреме. Тоше навистина замина, прости ми…
Не е поинаку денес. Не беше поинаку на ниеден 16-ти. Боли како да не се залечило. И денес ми извира таа иста река. Плачам како мало дете, можеби повеќе од тогаш. Бидејќи денес многу повеќе недостига, тогаш почесто го гледав. Сега ни е судено на секој октомври на шеснаесетиот ден да се прашуваме зошто не бевме на друго место. Зошто не ги запревме границите за да направиме уште еден концерт. Зошто не постоеше само Крушево на овој свет тој 16-ти…”
Утро, октомври. 16-ти во месецот. Секоја наредна година дождлив, колку и да е сончев. Секогаш нецелосен, колку и да си успеал. И секоја година го испраќаме во шест и дваесет, но никако да го пуштиме.
Секогаш ќе боли 16-ти, бидејќи некој замина тогаш.
Некој со името Тоше Проески.
